Deel 4
Gerard Salomons (1890-1975)
Biografische schets
"Het is waar dat zelfs in kringen en in kerken die zo dicht bij elkander moeten staan groot wantrouwen en verdeeldheid heerst. Hier in Terneuzen is een grote gemeente van de richting dr. Steenblok en een kleinere van de z.g. synodale Gereformeerde Gemeenten. In Woord en geschrift bestrijden ze elkander zo hevig en met zoveel hartstocht, dat de ene kerk van de andere zegt dat ze een dwaalleer aanhangt en zelfs de zaligmakende genade aantast. Ze zijn heel blij, dat ze gescheurd zijn, ze spreken van verkapte drie-verbonders, n.l. dat zijn de synodalen, andersom verwijten ze elkander ziekelijkheid en doordrijverij. Van hoe andere gezindheid was toch wijlen ds. [F.] Bakker. Alhoewel oorspronkelijk van de Gereformeerde Gemeenten, die nu onlangs hebben uitgesproken, dat vereniging met de Christelijke Gereformeerde Gemeenten [Kerken] niet kan, omdat die kerk de drie-verbondenleer aanvaard, was ds. Bakker een uitgesproken drie-verbonder en daarom bleef hij liever Christelijk-Gereformeerd dan ooit naar de Gereformeerde Gemeenten over te gaan. In onze veelvuldige gesprekken was hij het met ons gematigd twee-verbonder zijn niet eens en toch bleven wij... vrinden. Inzake de korte-haar kwestie was hij het niet met ons eens, want hij zag in [1] Korinthe [11] geen absoluut gebod van de Heere aan Zijn kerk, wat ook de Gereformeerde Gemeenten niet doen en toch bleven wij vrinden. Hier in Terneuzen [in de Gereformeerde Gemeente] zitten veel jongere en oudere vrouwen met soms zeer kort haar in de kerk, maar met een hoedje op. Daar draait het in deze kerk weer om dat hoedje. De oude blinde ds. Juch van de Kruisgemeenten van weleer, zei eens in een preek, inzake al die verschillen: best mogelijk dat de gezaligden in de hemel elkander glimlachend aankijken en zeggen: waar hebben we ons druk over gemaakt?"
G. Salomons
"Nu ouderdomskwaaltjes mij dikwerf verhinderden om des zondagsmorgens kerkwaarts te gaan, lezen we thuis 's-morgens een preek van een vroegere of tegenwoordige schrijver. Meestal leest mijn vrouw voor; na tien minuten overluid lezen heb ik geen stem meer. Des na-middags beluisteren we wel eens een preek via de radio. O, ja, soms komt er kostelijke woord-verkondiging door de luidspreker, maar heel dikwerf is het niet zo. Er zijn sprekers die wel honderd maal de Naam van Jezus noemen en toch van Christus persoon, borgwerk, voorwerpelijk en onderwerpelijk niets zeggen, en ook beluisteren we wel eens een preek, waarin Zijn Naam nu niet zo nadrukkelijk genoemd wordt, maar die echt vol van Christus is."
G. Salomons
Hoofddorp, 11 juni 1955
Waarde br. Harperink,
Het verheugt mij uit uw brief te vernemen, dat u weer aan de beterende hand bent. Ja geachte br. dankbaarheid en eenswillendheid wordt bij ons niet gevonden; ook ziekte en tegenslag kunnen ons niet brengen op die knieën voor God. Maar de Heere is machtig ons hart te verbrijzelen zowel in tegenspoed als in die van voorspoed. En als wij dan weer beschaamd uitkomen met onszelf, ja dan een oog te mogen krijgen voor de persoon en het werk van de biddende en dankende Hogepriester, dat is groot. Moge de Heere u dat maar schenken uit Zijn genade. U schrijft over een zondagsbeurt; nu dat zou kunnen D.V. 17 juli. Maar..er is een voorwaarde aan verbonden. Ik weet niet, waar tegenwoordig de predikanten logeren, en aangezien ik de laatste tijd niet wel ben zou heel ver lopen voor mij bezwaarlijk worden; indien het echter niet verder is dan naar u, dan zou het net gaan, maar woont br. Langstraat niet verder weg? Let wel, ik heb er niets op tegen, als het bij u niet kan, bij br. Langstraat te logeren, maar als dit wat verder weg is zal 't voor mij ondoenlijk zijn, naar ik vrees. Ik wil ook wel bij een niet kerkenraadslid logeren - het allereenvoudigste is mij zelfs uitstekend, maar mocht u voor mij geen logeergelegenheid hebben, dan had ik toch gaarne, dat u mij dat p.o. schreef, want dan ben ik van plan 17 juli aan Bussum te geven. Kan het echter geschikt worden, dan kom ik 17 juli liever te Delft. Ontvang met uw vrouw, inmiddels de hartelijke groeten en toewensing van Gods genade en nabijheid.
Uwe toegenegen ds. G. Salomons
Zaamslag
"In Hoofddorp zat de kerk altijd mooi vol, want ds. Salomons kon zo prachtig preken" aldus een getuige. Op een classisvergadering van 9 september 1961 te Rotterdam-Zuid waar vertegenwoordigers aanwezig waren uit Urk, Gouderak, Delft, Vlaardingen, Hoofddorp, Rotterdam-Zuid, Drachten en Werkendam, werd aan ds. G. Salomons emeritaat verleend.[*] Na zijn emeritaat in 1961 vestigde ds. Salomons zich met zijn echtgenote in Terneuzen. Regelmatig preekte hij tot zijn overlijden nog in Delft, maar wanneer hij in Terneuzen bleef bezocht hij meestal de morgendiensten in de Christelijke Gereformeerde Kerk van Zaamslag. Vanuit Terneuzen reden hij en zijn vrouw mee met mevrouw Bakker-Dieleman, de weduwe van ds. F. Bakker. Hier stond destijds ds. P. Sneep waarmee hij goed kon opschieten.[*]
"Ds. [P.] Sneep is bij ons geweest. Hij kwam afscheid nemen van ons en we hebben samen een zeer aangenaam gesprek gehad over de eeuwige dingen in ons persoonlijk leven. Een oud mens wordt wel eens achterdochtig en meent, dat alle mensen hem maar vergeten, omdat hij oud en gebrekkig is, maar dat wantrouwen was verkeerd van mij. Maar wat is er nu eens niet verkeerd van mij? Trouwens, het is een geheiligde zaak om ons vertrouwen op geen enkel mens te stellen, maar dan ook tegelijk de Heere volkomen te vertrouwen voor tijd en eeuwigheid. Ik schreef verleden week aan een vriend van mij in Amersfoort, die zijn vrouw heeft verloren, dat ik maar oud roest ben. Als echter de grote Magneet Jezus Christus weer 't verweerde ijzer van mijn hart tot zich trekt, ja dan mopper ik niet, dan ontwaar ik zoveel ruimte om zalig te worden en gemeenschap met de Heere te hebben, dat de hele wereld weer voor mij vergaan is. Vat u dat?"
G. Salomons
Ook hoorde hij hier wel andere predikanten en die brachten soms bij vertrek nog even een bezoekje aan ds. Salomons:
"Nog altijd krijgen wij in de zomermaanden veel bezoek van oude kennissen en vrienden; onlangs is oud-zendeling Geleijnse nog een maandagmorgentje geweest. Des zondags preekte hij in Zaamslag en we hebben hem met genoegen beluisterd; een bevindelijk spreker, maar helemaal niet z.g. doorgezakt. Wat heeft die man daar in Celebes ontzaglijk veel meegemaakt. Hij en zijn vrouw, drie jaar in het Jappenkamp gezeten, ver van elkander verwijderd en in zeven jaar elkander niet gezien. Hij is menigmaal door rebellen met de dood bedreigt en toch wonderlijk door de Heere uit gered en bewaard. Hij is nu al boven de zeventig en preekt nog fors en opgeruimd. De schotjesgeest tussen kerken en kerkjes zoals hij dat in ons land waarneemt trekt hem niet aan, al is hij wel sterk voor een kerkelijk geordend leven. Maar daar op de zendingsvelden verdraagt en waardeert men elkander meer en zoekt voor zover dat kan ook naar gemeenschap. Eerlijk gezegd, net een man naar mijn hart, erkennend de pluriformiteit in de openbaring van het ene lichaam van Christus."[*]
G. Salomons
Noten
[*] Pieter Sneep (voorheen ouderling in Vlaardingen) werd op de classis Rotterdam van 6 april 1965 naar artikel 8 van de kerkorde beroepbaar gesteld. Kandidaat Sneep nam uit de beroepen die hij ontving dat van Zaamslag aan.
Terneuzen, 4 maart 1970
Waarde broeders,
Het heeft mij verblijd, dat de kerkenraad mij nog gaarne voor de gemeente Delft het Woord wil laten bedienen, al bekruipt mij soms de vrees, dat ik er o.m. te oud voor word. Maar biddag of biduur te komen leiden is voor mij toch ondoenlijk. Ik zou als het weer wat gunstiger is dan thans toch met de auto gehaald en gebracht moeten worden; des middags vroeg gehaald, des avonds preken en de volgende dag weer des morgens weggebracht. Ik besef levendig, dat de wil te Delft daartoe wel gelegen is, maar dat zoiets toch een onmogelijke opgaaf is; laten we zoiets dus maar volkomen uit ons hoofd zetten. Met de a.s. paasdagen liggen de zaken toch wat anders. Men kan ons des zaterdagmiddags per auto komen halen en des maandagsmiddags, nadat we ergens bij de vrinden te Delft gegeten hebben, weer met de auto thuis brengen. Wellicht is het in verband met familiebezoek voor u niet zo aantrekkelijk om de geoorloofde gezelligheid te moeten missen, maar misschien kan de zoon van br. [J.] Kroon [Schipluiden] ons dan weer thuis brengen; als zijn vader tenminste daarin toestemt en de zoon daarin ook bewilligt. Met trein, boot en bus gaan durf ik nog niet aan. Temeer, omdat ik nu gewaar word, dat ik een tamelijke klap gekregen heb met mijn ongesteldheid. Ik ben een paar keer, toen het hier wat zachter was, even om de hoek een boodschap wezen doen, maar ik moest dat weer bezuren met pijnlijke steken in borst en rug. In verwarmde huis en studeerkamer gaat het gelukkig wel goed, maar dat gure weer...! U kunt begrijpen, hoe ik er naar verlang, dat het weer met de a.s. paasdagen wat milder zal zijn, al acht ik het een groot plus, dat ik dan naar en van Delft en te Delft zelf niet veel buiten behoef te zijn. En wat mijn zielsgesteldheid betreft; ik spreek niet zo dikwerf en vlot over mijzelf. Vroeger wel, maar sinds jaren niet meer. Altijd doemt het donker verleden bij mij op en dat beneemt mij alle blijmoedigheid. Als de vergeving mijner zonden, hierin moet bestaan, dat men, na inkeer en herstel voortaan weer blijmoedig door het leven gaat, dan vrees ik, dat mij de zonde niet is vergeven. En ja, dan komen ook nog daarbij de bange vragen: had je wel weer je in het ambt moeten begeven; is het niet mede indirect door jouw verleden, dat het met het kerkelijk leven zo droevig af schijnt te lopen? Werkelijk dan kan ik er niet uitkomen. In gesprek en preek houd ik dit alles achter mijn kiezen, want ik vind dat de gemeente Delft daardoor niet gesticht wordt, maar van binnen....? Nu lazen we laatst een meditatie van wijlen ds. L. Vroegindeweij. Alhoewel ik doorgaans met zijn schrijven niet zo wegloop, trof ons toch dit heel bijzonder: op voor voor hem heel tere manier schetste hij de blijvende droefheid over de begane afwijkingen. En dan wijst hij op wat Christus zegt van die man, die daar achterom te zien scheve voren in de akker trekt, en Vroegindeweij raadt aan de hand van de tekst, om toch niet immer naar een donker verleden om te zien, maar biddend berouwvol opwaarts te zien en hoopvol uit te zien naar voren over de akker Gods en alzo de ploeg te hanteren. Een onderwijzend, waarschuwend en toch weer bemoedigend woord was dat voor ons als ik in de put zat dat telkens weer boven en bewaart mij voor doffe onheilige wanhoop. Ja, dan kan ik toch weer voort en D.V. met de paasdagen ook in Delft preken!! Groet de kerkenraad, uw vrouw en kinderen en de andere toegenegen vrinden van ons
uw toegenegen,
ds. Salomons en echtgenote
