Wat is waarheid?

"Ik kan me goed voorstellen dat je vandaag de dag in de kerk het soms niet meer goed weet", zei ds. W.L. Van der Staaij ('s-Gravenhage-Scheveningen) tijdens een Bijbelstudieconferentie in Bennekom. Hij trok lijnen uit het tweede en derde hoofdstuk van 1 Johannes. Hij noemde vijf woorden die allen van Christus kunnen afhouden: Verleiding, Verwarring, Verdeeldheid, Verdrukking en Verkilling. Hij noemde ook een aantal aansporingen tot trouw en volharding om te blijven in Christus: Breken met dwaalleraren, Blijven bij de leer, Belijden van zonden, Bewaren van de geboden, Broederliefde en Bevorderen van recht en gerechtigheid. Blijven in Christus is dagelijks terugkeren tot de Bron. Ds. Van der Staaij gaf voorbeelden waarvan jongeren in de war kunnen raken. Wat is waarheid? Het is goed om Gods Woord aandachtig te lezen, en ook de Drie Formulieren van Enigheid. Maar ook dan blijven de verschillen." De predikant stelde voor om binnen de eigen gemeente in gesprek te gaan en om antwoorden te zoeken in de kerkgeschiedenis. Daarbij verwees hij naar de Reformatie, Nadere Reformatie, Schotse kerkgeschiedenis en Engelse puriteinen. Ook verwees hij naar twee boeken (hoewel er meer te noemen zouden zijn): Komen tot Jezus Christus van John Bunyan en De viervoudige Staat van Thomas Boston. (Reformatorisch Dagblad, 20 februari 2023)

Geboren als kinderen des toorns moeten wij worden kinderen van het licht

Dr. P. de Vries wijst op zijn weblog op een cruciaal uitgangspunt als het gaat om de kern van de Bijbelse boodschap. Is dat: "God aanvaardt ons zoals we zijn en God wil dat je er bent." Of moet hier niet heel nadrukkelijk bij dat eerste gezegd worden: "dat dit sinds de zondeval bepaald niet het geval is."  "Als het gaat om het laatste is dit in het licht van het feit dat wij Gods schepsel zijn die Hij schiep naar Zijn beeld, ongetwijfeld waar. Het is de boodschap van Genesis 1-2. Dit is echter bepaald nog niet de boodschap van het Evangelie. De Bijbel eindigt niet met Genesis 2, maar vertelt ons de geschiedenis van de zondeval en vervolgens ook dat God verloren mensen zalig maakt." "We worden allemaal, hoeveel gaven en talenten we ook hebben, als kinderen des toorns geboren. Zalig zijn wij als wij uit die toestand worden verlost. Daarom heeft God ons de Bijbel als gids gegeven. God wil dat wij van kinderen des toorns kinderen van het licht worden. Het Evangelie is de boodschap van verzoening met God, van de overbrugging van de kloof die met de zondeval is ontstaan en die wijzelf alleen maar groter kunnen maken en niet overbruggen. Als we alleen kunnen en mogen zeggen dat God wil dat wij er zijn, hebben wij geen Middelaar nodig en evenmin de Heilige Geest. Dat God wil dat wij er zijn als samenvatting van het christelijk geloof, is eigenlijk klassiek vrijzinnig." ('God wil dat wij kinderen van het licht zijn', drpdevries.com, 20 februari 2023)

De uitdrukking 'kinderen des licht' komt o.a. voor in Johannes 12: 36-38[*], Efeze 5: 8[*], de eerste brief aan de Thessalonicenzen 5: 2-6[*]. Kinderen des toorns die wandelen in de duisternis worden geroepen te komen tot het Licht. Helaas blijkt op grond van de Schrift en de praktijk van het leven dat ondanks deze roeping velen niet komen: "En dit is het oordeel, dat het licht in de wereld gekomen is, en de mensen hebben de duisternis liever gehad dan het licht; want hun werken waren boos" (Johannes 3: 19). In ditzelfde hoofdstuk bespreekt de Heere Jezus met Nicodemus wat nodig is: "Voorwaar, voorwaar zeg Ik u: Tenzij dat iemand wederom geboren worde, hij kan het Koninkrijk Gods niet zien" (vs. 3). Nu lopen we hier als tegen een muur. Wedergeboorte? Dit kunnen we toch zelf niet? Nee, daarin is de mens geheel passief en gebeurt op Gods initiatief. (D.L. H. 3&4 p. 12) Maar dan rijst daarachter nog een muur op die veel hoger schijnt. Die van de leer van de uitverkiezing. Om moedeloos van te worden. Dan toch maar over de muur klimmen of de leer van de uitverkiezing uitschakelen? Dit zou geen bevredigende oplossing bieden als dit alles voor ons een levensvraag geworden is. (D.L. H. 1 p. 6) [*]  

Belang van de Schriftuurlijke prediking

In onze wereld waar de schijn nogal eens voor het wezen wordt aangezien zijn mensen gericht op titels en klinkende namen. Het moet in onze ogen groot en dus belangrijk zijn. Politici die een goed verhaal kunnen brengen, retorisch sterk zijn, worden (meestal voor een tijd) nagelopen. In de kerkelijke wereld is dat niet veel anders. We onderstrepen ons verhaal met een verwijzing naar een naam die een bepaalde autoriteit heeft en waarin mensen vertrouwen hebben. Dit hoeft niet altijd verkeerd te zijn, zolang deze mensen tenminste Gods Woord na spreken. 

Zowel wereld- als kerkgeschiedenis leggen het bewijs af dat onooglijke middelen een doorslaggevende rol kunnen spelen. Alexander de Grote werd nadat hij op 32-jarige leeftijd de gehele toenmalig bekende wereld had veroverd geveld door een mug en stierf ten gevolge daarvan aan malaria. De kerkvader Augustinus was nadat hij zich verdiept had in alle godsdienstige en filosofische stromingen van zijn tijd geen stap verder gekomen in het zoeken naar geestelijke rust, maar werd toen door een spelend kind naar het Woord van God geleid, en dit werd het middel tot zijn bekering. De komst van Christus in deze wereld kwam niet met veel uitwendig vertoon, maar de engelen hebben er wel van gezongen en de herders zijn er met haast naar toe gegaan (Lukas 2: 16). 

God werkt met middelen waarmee mensen geen rekening houden en zo is het ook met de middelen tot zaligheid. Waar de belijdenis eenieder toe oproept en vooral degenen die met levensvragen bezet zijn is "het waarnemen der middelen." In de Dordtse Leerregels worden genoemd: het bijwonen van de openbare eredienst, het persoonlijke gebed en de lezing van Gods Woord.  "De tijd van overvloediger genade vuriglijk verlangen, en die met eerbiedigheid en ootmoedigheid verwachten." (D.L. H. 1 p. 16). Voor het oog eenvoudige middelen. Geen visioenen of bijzondere dromen. Gebed en het lezen van Gods Woord, die kunnen niet los van elkaar gezien worden. Zo heeft ook de prediking van het Woord (bediening der verzoening) in Gods heilsplan een betekenis (lees 1 Korinthe 1: 18-31*).  De zaligmakende kracht hiervan ligt niet in de begaafdheid van de spreker of diens overtuigende argumenten, maar in het feit dat de waarheid van Gods Woord wordt verkondigd, uitgelegd, verklaard, ontvouwd. Het Woord van God heeft autoriteit in zichzelf. Predikers zijn in zichzelf hulpeloze schepselen, maar de boodschap die zij brengen gebeurt op Gods bevel. Paulus zegt: Want wij zijn Gode een goede reuk van Christus, in degenen, die zalig worden, en in degenen, die verloren gaan; Deze wel een reuk des doods ten dode; maar gene een reuk des levens ten leven. En wie is tot deze dingen bekwaam? (2 Kor. 2: 15-16). 

Het is dus van belang dat we ons onder de prediking van het Woord begeven. Een prediking die overeenstemt met Gods Woord, hoewel het uiteraard niet buiten Gods bereik staat om de boodschap van iemand van het Leger des Heils te gebruiken tot bekering. Geen enkele preek van welke predikant, evangelist of zendeling staat gelijk aan het Woord van God. De prediking en prediker blijft onvolmaakt en gebrekkig. Een kerkdienst ten tijde van de eerste christengemeenten of de vroege kerk zag er wellicht anders uit. Maar is het dan (gezien het feit dat God het gegeven geeft als een middel) een gunstige ontwikkeling wanneer kerken de prediking gaan inwisselen voor allerlei alternatieven? Mensen verwachten het in onze tijd vooral van gesprekgroepjes, inspirerende geloofsgetuigenissen, een spectaculair liveoptreden inclusief gitaar en drumstel. Podiumkunsten moeten het oog strelen en een toneelstuk  de aandacht vasthouden. Is dit geen teken aan de wand dat ons geloof inmiddels zo leeg en op onszelf gericht dat dergelijke zaken nodig zijn om nog in beweging brengen? Is het niet omdat we onszelf als mens heel waardevol (moeten) voelen en vooral daarin bevestigd (willen) worden? Spelen de vragen van Luther (hoe zal ik rechtvaardig verschijnen voor God) en Calvijn (hoe komt God aan Zijn eer) dan nog wel een rol? Juist die vragen zijn het die naast de middelen van het gebed en persoonlijk onderzoek van het Woord in de prediking van het Woord een volle plaats behoren te krijgen: Ik neig het oor, daar 'k op Gods inspraak wacht, naar 's HEEREN spreuk, en zal u, op de snaren der blijde harp, geheimen openbaren (Psalm 49: 1 berijmd).

De prediking is geen vrijblijvende toespraak, waarbij een ieder voor zichzelf goedkeurend of afkeurend het kerkgebouw verlaat. Met de 'reine' (of zuivere) prediking (artikel 29 NGB) wordt bedoeld een boodschap die recht wil doen aan alle onderdelen van Gods Woord: "God is niet alleen ten hoogste barmhartig, maar ook ten hoogste rechtvaardig. En Zijn gerechtigheid vereist dat onze zonden, tegen Zijn oneindige Majesteit begaan, niet alleen met tijdelijke, maar ook met eeuwige straffen, beide naar ziel en lichaam, gestraft worden, welke straffen wij niet kunnen ontgaan, tenzij aan de gerechtigheid Gods genoeg geschiede." (D.L. H. 2. p. 1) Daarin wordt ook onderscheid gemaakt tussen oprecht geloof en onoprecht geloof en dit gegrond op Gods Woord. Gods Woord wijst er namelijk op, dat we ook onoprecht tot God kunnen naderen of tot Christus komen.[*] Wanneer dit verzwegen wordt mogen we ons dus best afvragen of we wel eerlijk behandeld worden. Bij de oproep tot geloof mag de eis tot bekering niet ontbreken, maar moet ook de onmogelijkheid aangewezen worden om hier in eigen kracht gehoor aan te kunnen geven. Dat laatste niet om rust in te vinden, (hoe zou iemand in deze toestand rust kunnen vinden?) maar om in de onmogelijk uitgedreven te worden tot God.

Ik lag gekneld in banden van de dood, Daar d' angst der hel mij allen troost deed missen; Ik was benauwd, omringd door droefenissen; Maar riep den HEER dus aan in al mijn nood (Psalm 116: 2 berijmd). 

De dingen, die onmogelijk zijn bij de mensen, zijn mogelijk bij God

Velen houden zich bezig met een surrogaat boodschap: God houdt onvoorwaardelijk van ons en daarvan moeten we vooral heel hard zingen.[*] In de Bijbel komt de lofzang veel schoner op: vanuit de gebrokenheid en de diepte (Lees Psalm 65, Psalm 130.) De mens die door God aangeraakt wordt krijgt oog voor Zijn gerechtigheid (denk aan Luther). In dat licht bezien we de zonden tegen de maatstaf van de eerste tafel van de wet (tegenover God) en de maatstaf van de tweede tafel van de wet (tegenover de naaste), in het openbare en in verborgen leven. Dit besef dringt door tot onze diepste gedachten en motieven toe:

"Want het Woord Gods is levend en krachtig, en scherpsnijdender dan enig tweesnijdend zwaard, en gaat door tot de verdeling der ziel, en des geestes, en der samenvoegselen, en des mergs, en is een oordeler der gedachten en der overleggingen des harten" (Hebreeën 4: 12). 

Minder zonden doen en groter zondaar worden. De weg wordt steeds smaller, zodat we tenslotte alleen nog maar één grote Onmogelijkheid zien (denk aan Bunyan). De boodschap van Wet en Evangelie (die niet van elkaar gescheiden mogen worden) moet een reactie oproepen. Ons werkzaam maken tot zaligheid. God handhaaft Zijn recht en eis op ons leven: 

"En als zij dit hoorden, werden zij verslagen in het hart, en zeiden tot Petrus en de andere apostelen: Wat zullen wij doen, mannen broeders? (Handelingen 2: 37) 

"Aangaande de wil van God door Zijn geboden onderwezen zijnde, worden wij van onze ellende vermaand, waar ons hele hart zo afkering van is, en worden wij tevens aangezet [in de nood daartoe gedrongen] om Zijn Geest in te roepen, om door Dezelve op de rechte weg gebracht te worden." (Calvijn) 

In deze weg krijgen we God nodig:

Och, schonkt Gij mij de hulp van Uwen Geest!
Mocht die mij op mijn paân ten leidsman strekken!
'k Hield dan Uw wet, dan leefd' ik onbevreesd;
Dan zou geen schaamt' mijn aangezicht bedekken,
Wanneer ik steeds opmerkend waar' geweest,
Hoe Uw geboôn mij tot Uw liefde wekken (Ps. 119: 3 berijmd).

Wie rustig kan afwachten tot het moment dat hij ooit beter of geschikter zal zijn om tot God in Christus te gaan is met de bloedvloeiende vrouw niet dodelijk ziek geworden (Marcus 5).

Geef mij Jezus of ik sterf.
Zonder Jezus is geen leven,
maar een eeuwig zielsverderf.
Wil mijn ziel aan Jezus voegen,
dan bespot ik al 't verdriet.
Jezus is mijn zielsgenoegen,
buiten Jezus wil ik niet. 

Maar dit wordt niet op één dag geleerd. Het moet onmogelijk worden aan onze kant. Niet als een theorie: accepteer het feit dat je zondaar bent en vlucht naar Jezus. David en Paulus zijn geen filosofen zoals Plato en Aristoteles die ons een theoretische wereldbeschouwing willen voorhouden. Bij hen is sprake van werkelijke nood en werkelijke schuld. De mens heeft de zaligheid bovendien niet binnen handbereik. Er is een kloof tussen ons en God geslagen. Het geloof is een gave Gods. Toch blijft het verwerpen van Christus als enig redmiddel de hoofdzonde. Wanneer het geloof zich mag richten op Christus, buiten onszelf, kan dit alleen oprecht geloof zijn als Christus eerst bezit van ons heeft genomen. Het wordt ook weleens zo uitgedrukt: als we van eigenaar verwisseld zijn. We waren eigendom van de satan en de wereld. We deden naar hetgeen zij van ons verlangden. Nu is er echter een nieuwe gerichtheid gekomen op God, Zijn Woord, inzettingen en we willen hier niets toe of af doen. Uiterlijke dienstbetrachting schiet hier tekort: het gaat om de geestelijke gerichtheid. God ziet het hart aan en heeft een gruwel van onze vormendienst zonder inhoud. (Lees de machtige proclamatie van Jesaja 1)[*] En al is het dat het Woord van God ons veroordeelt, toch blijven we aan Zijn kant staan. Waarheid is dat we waar (eerlijk) voor God worden en zo gepast zijn voor een Zaligmaker die van Zichzelf zegt: "Ik ben de Weg, en de Waarheid, en het Leven. Niemand komt tot de Vader, dan door Mij" (Johannes 14: 6). 

Ds. W. van 't Spijker (christelijk-gereformeerd) merkte eens op dat veel jongeren geen belangstelling meer hebben voor een belijdenisgeschrift als de Dordtse Leerregels." De jongeren van nu stellen andere vragen." Bijvoorbeeld de vraag of God bestaat." Ds. J.M.J. Kieviet (eveneens christelijk-gereformeerd) reageerde toen: "Wat zou er de oorzaak van zijn dat veel gemeenten van nu zich niet herkennen in zaken als de verdorvenheid van de mens, de verkiezing van eeuwigheid, de soevereine genade van God, de noodzaak van de wedergeboorte, de doding van het vlees en de volharding in het geloof? Zou het soms zijn omdat ze hierover vanaf de kansel maar nauwelijks meer horen? En als ze er al iets over vernemen, dan op zo'n algemene en oppervlakkige manier dat het de harten niet raakt. Het wordt hun niet gepredikt "in de ontzaglijke realiteit van het leven." Hij verwees naar een bekende uitspraak van H. Bavinck, bekend theoloog aan het begin van de vorige eeuw binnen de Gereformeerde Kerken[*] en eveneens naar een gedachtewisseling in 1956 tussen ds. G. Boer (hervormd-gereformeerd) en H. Berkhof (kerkelijk hoogleraar systematische theologie Leiden): "U vraagt: is er wel een God? Maar dieper dan de aangevretenheid van de moderne mens gaat de ontdekking van de Heilige Geest, wanneer wij met onze schuld gesteld worden in de ontmoeting met de levende God. Wie voor God staat, blijft alleen de schreeuw om genade over."

Ik zie geen kans het Evangelie te vertalen en te moderniseren in moderne begrippen. Ik moet prediken over zonde. De moderne mens heeft geen zondebesef. Nederland bestaat blijkbaar alleen uit mensen, die heel braaf zijn. Zij doen hun plicht. Zij doen niemand te kort. Zij geven aan een ieder het zijne. En zij geloven, dat, als er een God bestaat, die God wel liefde zal zijn. De moderne mens weet dus niet, wat wel zonde is. Hij kan dus ook niet begrijpen, wat genade daartegenover betekent. Nu moet ik hem dat begrip zonde duidelijk maken. Ik moet gaan vertalen in een moderne taal, een taal, die de moderne mens begrijpt en die hem aanspreken kan. Ik ga vertalen. Ik spreek niet meer over zonde, maar over tekortkoming, gebrek, verkeerdheid, onjuist levensinzicht, onvolkomenheid en wat dies meer zij. Heb ik nu het woord zonde zo vertaald, dat in ieder van de door mij opgegeven woorden of in al die woorden gezamenlijk het begrip is weergegeven? Niemand is er, die dit zal beweren! De vertaling is mislukt. De moderne weet nog niet, wat zonde is. Waarbij nog dit komt, dat een mens, die zo braaf is, ook ongevoelig is voor woorden, die het begrip zonde dan moeten vervangen. De Bijbelse begrippen en woorden kunnen niet vertaald, kunnen niet vervangen worden, zonder dat men die begrippen geweld aandoet. Paulus heeft de boodschap van het Evangelie niet aangepast bij het Griekse of Romeinse denken. Hij was Jood met de Joden, maar het Evangelie heeft hij niet ver-joodst; van Judaïsme was hij verre. Hij was een Griek met de Grieken, maar het Evangelie heeft hij niet vergriekst; Paulus was geen Hellenist. Paulus heeft zich gehouden aan de opdracht van Christus, hij heeft het Evangelie gebracht, zoals God dat had geopenbaard. En de rest, waarom het eigenlijk gaat, de aanvaarding, het geloven van het Evangelie? Dat liet Paulus over aan de Heilige Geest.
Woorden geschreven door dr. W. Volger (1904-1980), predikant in de Nederlandse Hervormde Kerk die nog steeds actueel zijn.

God onderzoekt en vraagt ons hele hart

Het eerste wat Paulus sprak toen de Heere zich aan hem openbaarde was: Wie zijt Gij, Heere? en: Wat wilt Gij dat ik doen zal? Hij wist het niet meer en had licht en leiding van Boven nodig. Hij was zoekende en vragende (klein) gemaakt. Als er opgeroepen wordt om in Jezus te geloven, de vergeving van zonden aan te nemen zonder meer, zal het Woord geen diepgang krijgen in ons leven. Zo hebben de profeten, de Heere Jezus, Petrus en Paulus niet gepreekt. Zij wezen aan waar het op vast zat. Denk aan het gesprek met de rijke jongeling, het gesprek met de Samaritaanse vrouw, de preek van Petrus op de Pinksterdag, de  brief van Paulus aan de Romeinen. Het Woord van God legt de wortel van ons bestaan open. Niet alleen bij de aanvang, maar ook bij de voortgang van de (dagelijkse!) bekering: Maar Hij, Zich omkerende, zeide tot Petrus: Ga weg achter Mij, satanas! gij zijt Mij een aanstoot, want gij verzint niet de dingen, die Gods zijn, maar die der mensen zijn  (Marcus 8: 33). God stelt de mens (telkens weer) schuldig. Calvijn zegt dat God werkt naar recht en orde.  In deze weg kan de zoete kracht van het evangelie worden ervaren en vindt ook de ware opwas in het geloof plaats: Altijd de doding van de Heere Jezus in het lichaam omdragende, opdat ook het leven van Jezus in ons lichaam zou geopenbaard worden (2 Kor. 4: 10). 

"Het rechte verband van het Goddelijk Woord is het middel, waardoor het de Heere behaagt, Zijn lieve kinderen te versterken in de hope van het eeuwige leven en van de toekomende heerlijkheid. Natuurlijk zal niemand die uit Gods Woord kunnen putten, zonder erkentenis, of liever zonder gevoel van zonde en ellende, want zonder dat dient de kennis der letter van Gods Woord alleen om de mens opgeblazen te maken." (Kohlbrugge)

Wanneer het Woord geen diep en breed beslag op ons leven krijgt, komen we op het terrein van leer en leven al snel tot andere conclusies. We worden terstond geërgerd als het struikelt met ons eigen vlees (Mattheus 13:21).[*] We laten ons leiden door ons verstand, ons gevoel of door wat de meerderheid van de samenleving goed acht. De eerste decennia van de 20ste eeuw verschilden de algemene normen en waarden in de samenleving nog niet zo veel met de gedachten hierover in de kerk. In de 21ste eeuw is dat duidelijk heel anders geworden. Het individualisme en moderne hedonisme is nu bepalend. Dit hedonisme is in de kern egoïstisch (enkel op zichzelf gericht). Omdat we ons niet los kunnen maken van de cultuur waarin we leven en dit hedonistische stelsel aansluiting heeft op ons verlangen maakt dit het moeilijker om vast te houden aan Bijbelse principes die dan als 'knellend' worden ervaren. We gaan wegen zoeken om die knellende band wat losser te maken door het anders uit te leggen. We willen het evangelie relevant, redelijk en aanvaardbaar maken door bepaalde zaken te nuanceren, aan te passen of te verzwijgen. Maar we zien niet in dat we het evangelie hiermee juist teniet doen. Openbaringen 22: 18 geeft een indringende waarschuwing om niets van de woorden der profetie af te doen. 

Maar hoe zit het dan met ons als meer of minder gevoelige of zelfs grof onverschillige mensen binnen en buiten de kerk die maar blijven voortleven alsof we door eigen toedoen zalig kunnen worden? 

"Ten diepste houden wij de ongerechtigheid ten onder, namelijk deze waarheid: dat wij gevallen zijn in Adam, dat wij van nature dood zijn in de zonden en de misdaden, dat wij niet deugen, dat wij niet volbrengen, wat ons schijnbaar zo ter harte schijnt te gaan, dat wij huichelaars zijn, die niets bezitten van alles, waarop wij ons tegenover God en mensen beroemen. We willen beter zijn als het Woord van God ons beschrijft." (Kohlbrugge).

Mens moet er zelf buiten vallen om het Koninkrijk van God binnen te kunnen gaan

Als je in een kleine kerkelijke gemeente opgroeide is het herkenbaar. Dan was je daadwerkelijk blij met bezoekers van buiten de kerk die een zondagse dienst bezochten. Tijdens de dienst was er dan de hoop dat de preek maar niet al te scherp zou zijn, zodat er voor de gasten in de kerk geen weerstand zou optreden om evt. 's-middags of de volgende zondag opnieuw present te zijn. In een seculiere samenleving waarin de kerk een randverschijnsel geworden is, is deze valkuil ook aanwezig. Je hoort steeds vaker de term 'woke' dat staat voor wakker worden, ontwaken, opmerken. Het gaat dan om signaleren en het aanpakken van misstanden. Bijvoorbeeld racisme of discriminatie, verschijnselen die uiteraard verwerpelijk zijn. Er is echter ook een beweging in de samenleving die doorslaat. Men zou dan het liefst alle historische figuren met een smet op hun blazoen uit het straatbeeld vegen. Alsof er ooit op aarde een mens heeft bestaan of eenmaal zal leven (buiten Jezus Christus) die geen smet op zijn blazoen heeft. De geest van deze z.g. doorgeslagen wokecultuur heeft ook invloed in de kerk. De Bijbel, de belijdenisgeschriften, de formulieren moeten aangepast worden, omdat mensen van buiten de kerk zich gekwetst zouden kunnen voelen door de formuleringen[*]. 

Hoewel deze gedachte (we willen onze seculiere naaste niet tegen ons in het harnas jagen, of dat meer mensen tot geloof en/of geloofszekerheid komen) dus wel begrijpelijk is, kan eenieder voor zichzelf wel voorstellen waar deze ontwikkeling zal eindigen: Een evangelie waar de mens op de troon zit en zelf uitmaakt wat goed en kwaad is (we zijn weer terug bij onze oerzonde van Genesis 3). Een Duitse (vrouwelijke!) theoloog merkte op: "In plaats van het zand in de versnellingsbak van de wereld te zijn, lijken de kerken tegenwoordig iedereen tegemoet te willen komen. Ze tonen weinig christelijke weerbarstigheid als het gaat om aanpassing aan de tijdgeest." Door alle menselijke obstakels weg te nemen, zal uiteindelijk geen mens gewonnen worden voor het evangelie. Wij mensen moeten er radicaal voor vallen (ingewonnen worden door de Heilige Geest). Ons eigen ik of hoogmoed zit in de weg. Paulus drukt het zo uit: "Opdat alle mond gestopt worde en de gehele wereld voor God verdoemelijk zij (Romeinen 3: 19b).

Leven met Gods gebod in een wereld los van God

Het evangelie staat weliswaar haaks op veel seculiere waarden en normen maar heeft ook een zegenrijke waarde in zich voor mens en samenleving. Gods Woord is niet uit op de ondergang van menselijke verhoudingen maar juist gericht op de opbloei ervan. (Ontwrichte menselijke verhoudingen zijn een direct gevolg van de zonde en verlaten van Gods wet). Maar de vrede en harmonie kan nooit ten koste gaan van Gods geboden en inzettingen (Lees Psalm 139: 19-24). Ja, het is vreselijk als deze woorden verkeerd worden toegepast. Maar hier wordt niet bedoeld een vleselijke haat tegen de naaste die ons te na gekomen is. Die er een mening op na houdt die ons niet welgevallig is. Van deze haat is de wereld en de sociale media vol. Maar die haat wordt hier niet bedoeld. Deze woorden worden gevolgd door het: "Doorgrond mij, o God! en ken mijn hart; beproef mij, en ken mijn gedachten." De haat die hier bedoeld wordt komt voort uit...de liefde. 

Ds. F. Bakker (1919-1965) die bekend stond om zijn zachtmoedig karakter schrijft bij deze woorden: "De liefde tot God, dat is de bron van de haat jegens de vijanden van God. Kan een kind, dat zijn ouders liefheeft, de haters van zijn ouders liefhebben? Zal het dat kind geen pijn doen, als zijn vader of moeder wordt aangetast? Zo staat het ook hier. David heeft zijn God te lief, dan dat hij niet zou haten die de Heere haten." (..) "In deze haat wortelt geen hardheid, geen valsheid, geen wraakzucht, geen eerzucht, maar op de bodem van deze haat ligt het verdriet." Het kan niet anders of wij moeten iets van deze haat kennen, anders is het te vrezen dat onze liefde voor God niet zuiver is. Dan worden wij misschien wel gedreven door...eigenliefde. 

Concreet: Kunnen wij zonder pijn in ons hart in een voetbalstadion plaats nemen waar Gods Naam wordt uitgevloekt of steun verlenen aan een politieke partij die Gods geboden met voeten treedt? Dat er mensen zijn die zich christen noemen maar toch stemmen op een seculiere partij als D66 of SP is helaas een realiteit. Maar zo heel gemakkelijk mee kunnen gaan met de moderne cultuur en opinie is in dit verband best reden tot zorg. 

Niet Gods geboden staan ons geluk in de weg, maar wijzelf staan ons eigen geluk in de weg door het negeren van die geboden. De Bijbel werd geschreven in een tijd dat veel van onze problemen nog niet aan de orde waren. De vraag is of deze gedachte eigenlijk wel klopt. Terecht is erop gewezen dat onze samenleving parallellen vertoont met de tijd van de eerste christenen. Over het algemeen staan mensen negatiever tegenover de toekomst als in het verleden het geval was. Denk aan de toenemende milieuproblematiek, depressiviteit onder jongeren door de scoringsdrift: ons leven moet slagen, het verdwijnen van gezagsverhoudingen en het stemgedrag van de massa willekeurig van links naar rechts vanuit het onderbuikgevoel. In Rome voelde men ook wel aan, dat men over het hoogtepunt van de beschaving heen was. De gemeenten van Rome en Korinthe stonden in een zelfde branding als wij nu in onze seculiere samenleving. Toen kwam daar echter nog bij gevaar voor eigen leven. Het geloof van de Romeinen en de Korintiërs was beproefd. Toch is er ook een verschil: onze samenleving heeft zich van het christendom afgekeerd. Dit betekent een hardere korst eromheen. Van de Grieken en de Romeinen kon nog gezegd worden dat zij in 'onschuld' dwaalden omdat zij het licht van Gods Woord niet hebben. Wij lijken meer op het Joodse volk die Christus willens en wetens verwierpen.

Samenvatting van het christelijk geloof

In Handelingen 18 lezen we dat Paulus in Korinthe arriveerde waar zo omstreeks het jaar 50 jaar n. Chr. niemand op hem zat te wachten. Zo zit ook niemand van zichzelf op bekering en vergeving van zonden te wachten. (Behalve dan als een soort verzekering dat het met ons later toch wel goed komt). Paulus had geen beroep gekregen van de gemeente van Korinthe (die bestond ook nog niet), maar ging erheen als een gewone burger en vond een baan bij Aquila en Priscilla om in zijn levensonderhoud te kunnen voorzien. Dit terwijl de Heere geordineerd heeft degenen die het Evangelie verkondigen dat zij ook van het Evangelie leven. Paulus wilde echter niet dat men hem zou gaan verdenken te preken voor persoonlijk gewin. Korinthe was een welvarende stad waar de internationale handel welig tierde. Het was ook een stad die bekend stond vanwege de zedeloosheid. Drinken als een Korintiër was een begrip. Naast zijn werk als tentenmaker was Paulus iedere sabbat in de synagoge om de Joden tot geloof te bewegen. De boodschap stuitte echter op groot verzet. Dan lezen we in Handelingen 18: 8 "En Crispus, de overste der synagoge, geloofde aan de Heere met geheel zijn huis; en velen van de Korinthiërs, hem horende, geloofden, en werden gedoopt. En de Heere zeide tot Paulus door een gezicht in de nacht: Zijt niet bevreesd, maar spreek en zwijg niet. Want Ik ben met u, en niemand zal de hand aan u leggen om u kwaad te doen; want Ik heb veel volk in deze stad. En hij onthield zich aldaar een jaar en zes maanden, lerende onder hen het Woord Gods." We lezen dat Paulus niets anders deed als het Woord verkondigen. De Heere bemoedigde hem door te wijzen op de verkiezing: "Ik heb veel volk in deze stad." 

Een uitgebreide samenvatting van de boodschap van Paulus vinden we in de brief aan de Romeinen. In deze brief grijpt Paulus terug op het Oude Testament. Hij brengt geen nieuwe leer, maar maakt zich bekend als "een dienstknecht van Jezus Christus, een geroepen apostel, afgezonderd tot verkondiging van het Evangelie van God, Hetwelk Hij te voren beloofd had door Zijn profeten, in de heilige Schrift Van Zijn Zoon, (Die geworden is uit het zaad van David, naar het vlees. Die krachtelijk bewezen is te zijn de Zoon van God, naar de Geest der heiligmaking, uit de opstanding der doden) namelijk Jezus Christus, onze Heere" (Romeinen 1:  1-4).